گفت‌و‌گویی با محمد علی مینایی، مدیر مرکز مطالعات جامعه و امنیت (امنیت اجتماعی) 

مقدمه

چند دهه‌ای بیش نیست که جوامع بشری برای پرداختن به موضوعات و مسائل جهانی، ملی و اجتماعی خود از مدل امنیتی و راهبردی بهره می جویند. در همین چند دهه ادبیات نظری و مکاتب علمی متعدد و گسترده‌ای نیز در این زمینه در جهان تولید و عرضه شده ‌است. در ایران نیز از اوایل دهه 70 تقریباً در حد مطلوبی به این مقوله پرداخته شده است؛ آن طور که حداقل می‌توان گفت شناخت نسبتاً جامعی از ادبیات علمی تولید شده در جهان بدست آمده است. دستگا‌ه‌های سیاستگذاری و اجرایی حوزه امنیتی در کشور نیز آرام آرام با این ادبیات و مفاهیم آشنا شده و به مرور تلاش کرده‌اند فعالیت های خود را علمی نمایند؛ اما آنچه بایسته و شایسته است شاید تحقق نیافته باشد.

در حال حاضر مراکز متعددی در تصمیم‌سازی و سیاستگذاری امنیتی جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌کنند که برای تدارک فرایند علمی و سیاستگذاری و تصمیم گیری موثر نیازمند تولیدات علمی و پژوهشی هستند تا این چرخة فعالیت‌های آموزشی و کارشناسی به خوبی بتواند عمل کند.

در ایران از اوایل دهه 80  تلاش علمی قابل توجهی برای بومی سازی ادبیات نظری امنیت صورت گرفته است که امیدهایی را برای دستیابی به شناخت علمی تا پایان دهه 80 ایجاد نموده است. سیر تحول مفهوم امنیت از بین‌الملل آغاز شده و تا اجتماعی شدن امنیت پیش رفته است و شاید بتوان گفت وجه اجتماعی امنیت نقطه بلوغ تحول مفهوم امنیت است. بر این اساس، «مرکز مطالعات جامعه و امنیت» در پی آن است که؛

اول، تجربه و اندوخته دانشوران حوزه مطالعات جامعه‌شناسی و امنیت‌پژوهی را ارج نهد. البته ارج نهادن، تکریم است تا تقدیس. بر آن هستیم که تکریم را با نقد همراه کنیم، چرا که نقد را پادزهر توهمات بزرگ می‌دانیم.

دوم، مرکز نه فرصت به تفحص‌های انتزاعی دارد و نه رغبت به تشبث‌های سیاسی. حال که نه قدرت آن داریم و نه طاقت این، بر آن می‌کوشیم که گامی نو برداریم و حرفی تازه در باب دشواری‌های نو پدید عرضه بداریم. پس هرگز در پی تکرار مکررها و توضیح واضحات نخواهیم بود.

سوم، پیوند بین استادان مسلط دانشگاهها و مراجع تصمیم‌گیری کشور، اصلی‌ترین آرزو و برنامه مرکز است. بر این اساس از ایده‌ها و چارچوبهای تحلیلی دانشوران استقبال می‌کنیم. نقد و نظر را بسان دارویی می‌دانیم که فایده‌اش نه در طعم و مزه، که در اثر‌گذاری آن است.

«مرکز مطالعات جامعه و امنیت» با هدف پشتیبانی از خدمات پژوهشی و حمایت از پژوهشگران، بر آن شده است تا پایگاهی را طراحی و اجرا نماید. این پایگاه اطلاعاتی متعلق به کلیه مفاهیم امنیت البته با تاکید بر مفهوم اجتماعی آن است.

ایجاد پایگاه اطلاع‌رسانی (website) 

ضرورت و اهداف:

در دهه‌های اخیر، توسعه وگسترش فناوری های جدید اطلاعاتی و ارتباطی موجب تحولات شگرفی در ابعاد گوناگون زندگی بشری شده و روز به روز بر اثرات آن افزوده می شود. فضای مجازی که توسط این فناوری ها به وجود آمده حاوی اطلاعات متکثر و متنوع بوده و به صورت بخشی از واقعیت اجتماعی عصر جدید، فضای مهمی از تعامل های معرفتی را کم و بیش در اختیار گرفته است.

شبکه اینترنت به عنوان ستون فقرات فناوری های نوین ارتباطی و ارتباطات رایانه محور (Computer - Mediated Communication) در شکل گیری فرایند های نوین و ظهور فضاهای جدید اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و امنیتی نقش اساسی دارد.

از آنجا که امروزه، اشاعه اطلاعات بخش مهمی از تولید دانش را تشکیل می دهد و اطلاعات به مهم‌ترین ابزار تولید نظم و امنیت اجتماعی تبدیل شده و به عنوان یک «منبع استراتژیک» مطرح می‌باشد، «مرکز مطالعات جامعه و امنیت» طراحی و راه‌اندازی پایگاه اطلاع‌رسانی را به عنوان بخشی از رسالت پژوهشی خود دنبال می‌کند.

اهداف مورد انتظار در راه‌اندازی این پایگاه:

1- ارائه خدمات پژوهشی در حوزه امنیت

2- همکاری و تعامل پژوهشی با دانشمندان، اندیشمندان و پژوهشگران حوزه بررسی‌های امنیت

3- اطلاع رسانی در حوزه مباحث علمی و پژوهشی امنیت

ارائه خدمات:

- آشنایی با طرح های اجرا شده، در حال اجرا و طرح های آینده مرکز و ارائه گزارش پژوهشی طرح‌ها

- ارائه مقالات تالیفی در زمینه مطالعات امنیتی

- معرفی دیگر پایگاه‌های اطلاع رسانی (امنیتی– سیاسی، علمی- پژوهشی، مراکز دولتی و دانشگاهی و...)

- معرفی دانشمندان، اندیشمندان و پژوهشگران، داخلی و خارجی

- معرفی مراکز علمی- پژوهشی حوزه امنیت، داخلی و خارجی

- شناسایی و معرفی کلیه منابع مکتوب- دیجیتالی موجود در زمینه امنیت شامل کتاب، مقاله، پایان نامه، نشریه، گزارش دولتی و طرح های مرتبط در سطح کشور

- اطلاع رسانی در زمینه برگزاری همایش ها، نشست‌ها و میزگرد‌های علمی در مورد مطالعات امنیتی

- ارائه چکیده کارهای تحقیقی و تالیفی مرتبط با ابن حوزه

با این امید که پایگاه اطلاع‌رسانی مرکز مطالعات جامعه و امنیت ، بتواند به‌تدریج به مرجعی برای مراجعه پژوهشگران، صاحب‌نظران، دانشجویان و کارشناسان تبدیل شود.