گزارش جلسه نهم نشست مطالعات راهبردی امنیت اجتماعی با عنوان «بازار کار، بیکاری و امنیت اجتماعی در ایران» ارائه شده توسط دکتر وحید شقاقی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی مورخ سه‌شنبه ۱۳۹۶/۳/۳۰

در این جلسه که با حضور آقای محمد علی مینایی، مدیر گروه پژوهشی جامعه و امنیت و در محل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار گردید، آقای دکتر وحید شقاقی به بررسی آثار و پیامدهای پدیده بیکاری بر وضعیت امنیت اجتماعی در کشور پرداختند که در ادامه بخشی از مباحث مطرح شده توسط ایشان به تلخیص می آید.

درحال حاضر ۲/۹ میلیون نفر بیکار، ۲/۴ میلیون نفر دارای اشتغال ناقص و نزدیک به ۱ میلیون نفر افراد دلسرد از اشتغال در کشور وجود دارد. همچنین نزدیک به ۸/۴ به میلیون دانشجو درحال تحصیل در کشور وجود دارد که در آینده نزدیک به افراد جویای کار اضافه خواهند شد. طبق پیش بینی ها با تداوم وضعیت کنونی، تعداد بیکاران (اگر به آن شاغلین ناقص و دلسردشدگان از بازار کار را اضافه کنیم) در افق ۱۴۰۰ جمعیتی بالغ بر ۹ میلیون نفر خواهد شد.

این پیش بینی را می‌توان با ابتناء بر داده های بدست آمده از فرآیند اشتغال زایی در کشور صائب دانست زیرا بر اساس نتایج آمارگیری نیروی کار که توسط مرکز آمار ایران تهیه شده است اشتغال کشور طی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۳ تقریبا ثابت و در بازه ۲۰ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر تا ۲۱ میلیون و ۱۰۰ هزار نفر در نوسان بوده است. بر این اساس، اقتصاد ایران در فاصله سال‌های ۸۴ تا ۹۱، به مدّت ۸ سال تقریباً هیچ اشتغال خالصی ایجاد نکرده است. در واقع، اشتغال زایی بعد از سال ۹۱ افزایش یافته ولی در مقابل، ورود نیروی آماده به کار نیز افزایش یافته است، بنابراین، نرخ بیکاری روندی افزایشی داشته است. و این در شرایطی است که پنجره جمعیتی ایران نشانگر وجود جمعیت جوان گسترده ای است که لزوم اشتغال زایی را دوچندان می‌نماید مسئله بیکاری به واسطه خلق تهدیدات اقتصادی، وضعیت امنیت اجتماعی را به مخاطره می اندازد. پدیده بیکاری با ایجاد شاخص فلاکت (جمع نرخ بیکاری و نرخ تورم) رابطه مستقیم داشته و این در شرایطی است که بنابر گزارش بولتن نیوز شاخص فلاکت با رشد جرم و جنایت در یک جامعه رابطه مستقیمی دارد. همچنین شاخص فلاکت با شاخص شادمانی رابطه معکوس دارد. به گزارش اکونومیست در سال ۲۰۱۱ در کشورهای در حال توسعه نشان داد که یکی از تاثیرات مخرب بیکاری، کاهش سطح شادمانی در جوامع است. امری‌که با به مخاطره انداختن موجودیت و حتی هویت افراد نوعی ناامنی ذهنی جامعه مبنا را به همراه دارد.

در پایان آقای محمد علی مینایی، مدیر گروه پژوهشی جامعه و امنیت، خاطر نشان کردند نارسایی های اجتماعی همواره در جوامع مختلف وجود دارد اما این رسایی ها زمانی نگران کننده خواهد بود که شاخصهای امنیت را به شدت دستخوش تغییر و تحول قرار داده و مبانی لازم برای یک زندگی امن را از میان بردارند. چراکه بنابر تعریف امنیت اجتماعی عبارت است از اطمینان خاطر افراد و گروه های اجتماعی مختلف نسبت به حفظ موجودیت، هویت و ارزشهای خود در برابر تحولات عادی و تحرکات عمدی.